Jakie przepisy regulują kwestie patentowe?
Nowatorskie osiągnięcia w dziedzinie techniki napędzają rozwój, a jest w interesie każdego, aby technika, gospodarka i nauka działały intensywnie. Aby twórcy mieli motywację do działania, muszą mieć możliwość wykorzystania swoich wynalazków komercyjnie. Niezbędna jest do tego wyłączność ich stosowania, a także możliwość przenoszenia i egzekwowania praw do nich – słowem, niezbędna jest ochrona sytemu prawa. W przypadku wynalazków, czyli nowych i posiadających poziom wynalazczy rozwiązań o charakterze technicznym, ochronę zapewniają prawa z patentu. Kwestie patentowe normuje szereg regulacji na poziomie krajowym, unijnym i międzynarodowym.
Przepisy regulujące kwestie patentowe
Następujące krajowe akty prawa regulują kwestie patentowe:
- Ustawa z 30 czerwca 2000 roku – Prawo własności przemysłowej – art. 1, 3, 6, 8, 10-23 i 24-937,
- Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 17 września 2001 roku w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych,
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 sierpnia 2001 roku w sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych,
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 8 września 2016 roku zmieniające rozporządzenie sprawie opłat związanych z ochroną wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych.
Dodatkowo obowiązują wymienione akty prawa unijnego:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2012 z 17 grudnia 2012 roku wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej oraz
- Rozporządzenie Rady (UE) nr 1260/2012 z 17 grudnia 2012 roku wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do mających zastosowanie ustaleń dotyczących tłumaczeń.
Zastosowanie mają również następujące akty prawa międzynarodowego:
- Akt sztokholmski z 14 lipca 1967 roku zmieniający Konwencję paryską o ochronie własności przemysłowej z 20 marca 1883 r., zmienioną w 14 grudnia 1900 roku w Brukseli, 2 czerwca 1911 roku w Waszyngtonie, 6 listopada 1925 roku w Hadze, 2 czerwca 1934 roku w Londynie, 31 października 1958 roku w Lizbonie,
- Konwencja o udzielaniu patentów europejskich, sporządzona w Monachium 5 października 1973 roku, zmieniona aktem zmieniającym artykuł 63 Konwencji z 17 grudnia 1991 roku oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z 21 grudnia 1978 roku, 13 grudnia 1994 roku, 20 października 1995 roku, 5 grudnia 1996 roku i 10 grudnia 1998 roku, wraz z protokołami stanowiącymi jej integralną część,
- Regulamin wykonawczy do konwencji o udzielaniu patentów europejskich z 5 października 1973 roku, po raz ostatni zmieniony decyzją Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z 13 października 1999 roku,
- Porozumienie w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego podpisane w Brukseli 19 lutego 2013 roku.
Wśród wymienionych źródeł prawa największe znaczenie dla polskiego obywatela ubiegającego się o udzielenie patentu ma Prawo własności przemysłowej, warto więc przyjrzeć się mu bliżej.
Prawo własności przemysłowej
Ustawa Prawo własności przemysłowej, przynajmniej w zamiarze ustawodawcy, stanowić ma dla tej gałęzi prawa swoisty kodeks obejmujący szeroki zakres dóbr chronionych prawem własności przemysłowej – w tym wynalazki. Ponadto reguluje on postępowanie przed Urzędem Patentowym RP, w tym przepisy karne odnoszące się do UPRP. W kwestii patentów część uregulowań mimo wszystko pozostaje w odrębnych ustawach; należy wspomnieć unormowania dotyczące rzeczników patentowych i postępowania w sprawach europejskich zgłoszeń patentowych. Niemniej ochronę wynalazków regulują przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej. Obejmują warunki przyznania patentu, definiują wynalazek i związane z nim pojęcia, wprowadzają katalog wyłączeń z kategorii wynalazku i normują proces zgłaszania wynalazku w celu udzielenia patentu oraz proces rozpatrywania wniosku o udzielenie patentu. Ponadto definiują patent i dookreślają szeroki zakres zagadnień z nim związanych, regulują licencjonowanie wynalazku, unieważnienie, wygaśnięcie i ograniczenie patentu oraz wszystkie inne kwestie pośrednie, które ustawodawca uznał za wymagające zawarcia w ustawie.
Skąd wiedzieć, które przepisy mają zastosowanie? Jak opatentować wynalazek?
W celu opatentowania wynalazku zaleca się skorzystać z profesjonalnych usług Kancelarii patentowej. Zajmie się on oceną zdolności patentowej, przygotowaniem dokumentacji patentowej i dokona zgłoszenia patentowego. Jak wynika z powyższych akapitów, kwestie te są szeroko regulowane aktami prawnymi na poziomie krajowym, europejskim i międzynarodowym. Procedura zgłaszania wynalazku jest skomplikowana i wysoce sformalizowana, a dochodzenie praw z patentu wymaga znajomości prawa, nie tylko własności przemysłowej, ale również procesowego. Aby zatem dowiedzieć się, które przepisy mają zastosowanie, najlepiej sięgnąć po radę specjalisty – rzecznika patentowego.